#ikbensalafist

Wie een vrije samenleving wil, kan geen krant openslaan zonder zich te ergeren. Frankrijk heeft naast zijn vrouwelijke Trump nu ook zijn eigen Bernie Sanders, Geert Wilders is populairder dan ooit en zelfs Angela Merkel komt terug op haar vluchtelingenstandpunt. Tolerantie, openheid en vrijheid zijn overal in de verdrukking. De liberale partijen die beweren die waarden te verdedigen zijn deel van het probleem. Van Rutte tot Rutten: liberalen staan nu voor populisme light.

In Vlaanderen domineren de troepen van De Wever het debat met steeds openlijker populisme. Open Vld kijkt weg of doet lustig mee. Zij die zichzelf liberaal noemen steunen de war on drugs in Antwerpen, maken deel uit van de federale regering die militairen laat patrouilleren op straat en geven niet thuis als het over vluchtelingen gaat. Schiet voorzitster Gwendolyn Rutten toch wakker, dan is het om de open haard te verdedigen. Zucht.

Net wanneer ik dacht dat Open Vld mij niet nog meer kon ontgoochelen, doet mevrouw Rutten er nog een schep bovenop. Het nieuwe motto voor Open Vld luidt "Doe normaal of ga ergens anders wonen". In een interview^[1] verduidelijkt ze:

"Als het je diepste overtuiging is dat de sharia voorrang heeft op onze grondwet en als je het salafisme wil opdringen aan anderen, dan zeg ik: ga in een land leven waar de sharia in voege is."

Tijd om de titel van dit stuk te verklaren: ik vind ook dat mijn morele code voorrang heeft op de grondwet. Die laatste bevat immers, naast lovenswaardige principes zoals de gelijkheid van man en vrouw, ook zaken waarmee ik het niet eens ben (dat de gemeenschap onderwijs moet inrichten, bijvoorbeeld). De grondwet is een vodje papier, dat geen speciale waarde heeft louter omdat het de grondwet is. Ze is geen heilig boek.

Haast iedereen wil aan de grondwet morrelen. Filosoof Maarten Boudry vindt de godsdienstvrijheid overbodig.^[2] De PVDA wil de vrije onderwijskeuze afschaffen.^[3] De N-VA wil de grondwet zelfs doen verdwijnen door het uitroepen van de Vlaamse onafhankelijkheid. Niemand bijt hen toe dan maar te verhuizen. Maar als een salafist oppert dat hij onze grondwet wil veranderen, ho maar. Hier geboren of niet, naar Saoedi-Arabië ermee!

Geweldloos je mening mogen verkondigen is een liberaal basisprincipe. Zelfs wanneer die lijnrecht ingaat tegen de grondwet. John Locke, de stamvader van het liberalisme, schreef al over tolerantie voor religieuze minderheden nog voor hij schreef over het sociaal contract. Het liberalisme verdedigt sinds zijn ontstaan in de zeventiende eeuw de rechten van religieuze minderheden.^[4] Dat zou nu ook moeten gelden voor salafisten.

Ik vind het net als Rutten verwerpelijk dat salafisten zich opsluiten in een streng conservatieve parallelle samenleving. Maar verwerpelijk of niet, ze hebben het recht om dat te doen zolang ze geen geweld gebruiken. Wie wel geweld gebruikt, is nu al strafbaar.

Gwendolyn Rutten kan het liberalisme een dienst bewijzen. Een moderne, complexloze verdediging van ieders vrijheid om zijn leven in te richten hoe hij of zij dat wil, is meer dan ooit noodzakelijk. Maar zo'n betoog is waarschijnlijk niet populair, dus kiest ze ervoor om 350 jaar liberalisme op de helling te zetten in een poging de schade bij de volgende verkiezingen te beperken. Als ze daarmee doorgaat, kan ze beter eerlijk zijn en stoppen met zichzelf liberaal te noemen. Gelukkig is het nog niet te laat om het juiste te doen.

Rutten wil met haar uitspraken de bandbreedte van het publieke debat verkleinen. Haar pleidooi zet overtuigingen zoals het salafisme weg als onwenselijk. Wie niet akkoord gaat met een aantal "universele rechten"[^5] uit de grondwet zet zichzelf volgens Rutten buiten onze samenleving. Ze wil niet dat een salafist zich mengt in het maatschappelijk debat. Nee, een salafist moet zwijgen of verhuizen.[^6]
Die bandbreedte van het publieke debat heet ook wel het [Overton window](https://en.wikipedia.org/wiki/Overton_window). Het Overton window kan bewust beïnvloed worden, om te veranderen welke overtuigingen we legitiem vinden en welke onacceptabel. Dat speelde een rol in de verkiezing van Donald Trump. Daarover volgende week meer!

Over de PVDA gesproken. In december zei Rutten: "In een democratie moeten alle stemmen gehoord worden, (...) maar het communisme is bedreigend voor onze vrijheid."


Zowel communisme als salafisme vormen een bedreiging voor onze vrijheid. Waarom mag de communistische stem dan wel, en de salafistische stem niet gehoord worden? Waarom moet Peter Mertens niet naar Cuba verhuizen?